اصول چاپ چهاررنگ

چاپ رنگی بر اساس سه رنگ اصلی یا اولیه که عبارتند از یلو، مژنتا و سایان که مجموعه تقریبا نامحدودی از رنگها را ایجاد میکنند بنا نهاده شده است. در این مجموعه رنگ چهارمی را نیز اضافه میکنند که رنگ مشکی است. از این روست که به روش چاپ چهار رنگ هم میگویند.

تفکیک رنگ:

اولین قدم در هر سیستم چاپ رنگی تفکیک رنگ است. در این مرحله به وسیله عکاسی،پیمایش الکترونیکی یا اسکنر، و یا نرم افزارهای رایانه ای نسبت به تفکیک رنگ (Color Separation) اقدام میکنیم. با جدا کردن رنگهای مختلف طرح و تهیه رنگهای قابل قبول برای چاپ، چهار فیلم تک رنگ به دست میآید.

طیف رنگ:

طیف رنگ عبارت است از محدوده کامل طول موجهای مرئی، که از طول موج بلند (قرمز) تا طول موجهای کوتاه (بنفش) را شامل میشود. بطور کلی رنگهایی که در طبیعت وجود دارند و دارای طیف رنگی میباشند، با طیف رنگی موجود در صفحه نمایش و آنچه محصول چاپ است متفاوتند و هریک دارای محدوده رنگی یا گاموت مخصوص به خود است.

رنگهای افزایشی (Additive Primaries)

رنگهای قرمز، سبز و آبی چون به یکدیگر افزوده شوند رنگ سفید به وجود میآید. از این جهت به این رنگها رنگهای افزایشی یا رنگهای اولیه میگویند.

رنگهای مکمل:

رنگهای مخالف هریک از این سه رنگ را رنگهای ثانویه مینامند.هریک از رنگهای ثانویه به ترتیب از دو رنگ اولیه تشکیل میشود. رنگهای ثانویه عبارتند از سبز، آبی (سایان)، سرخ آبی (مژنتا) و زرد. معمولا رنگهای نیم سایه ای ترام (Halftone Color) در چاپ، از شبکه ای از نقاط رنگی (سایان، مژنتا، زرد و مشکی) با اندازه های مختلف تشکیل شده اند. هر شبکه از نقاط، دارای زاویه ای خاص میباشد که به آن زاویه ترام میگویند.

رنگهای کاهشی:

در این سیستم از ترکیب رنگهای سایان، مژنتا، و زرد که رنگهای اصلی محسوب میشوند رنگهای دیگر (رنگهای فرعی) بر روی کاغذ ساخته میشوند.

رنگهای فرآیندی:

رنگهای فرآیندی رنگهای تولید شده از 4 رنگ اصلی میباشند (4 مرکب رنگهای اصلی) که با درصدهای مختلف از صفر تا 100 درصد چاپ میشوند. از ترکیب و در کنار هم قرار گرفتن درصدهای مختلف چهار رنگ اصلی، درصدهای مختلفی از رنگهای جدید به دست میآید.

مدل 3 بعدی یا مدل علمی رنگ:

اولین تلاشها برای تهیه نقشه و یا مدلی ریاضی و علمی برای رنگ به اواسط قرن نوزدهم برمیگردد. در طول چندین دهه مدلهای مختلفی برای فضای رنگ (آن طور که چشم انسان میبیند) معرفی شد. بیشتر این مدلها رنگ را به صورت یک پدیده فیزیکی و ریاضی سه بعدی در نظر میگیرند و آنرا در یک دستگاه مختصات با سه مولفه رنگ یا فام (Hue)، شدت رنگ یا درجه اشباع (Saturation) و درجه روشنایی (Lightness) نمایش میدهند.

ته رنگ یا فام:

کیفیت متمایز کننده رنگها از یکدیگر را فام میگویند. وقتی از یک رنگ نام برده میشود منظور رنگ خاصی است مثل آبی، قرمز، نارنجی و…

خلوص یا اشباع:

درجه اشباع که به آن شدت رنگ (Color Intensity) نیز گفته میشود در واقع وضوح یا روشنی رنگ است و مشخص کننده میزان چرکی و تمیزی رنگ میباشد.

روشنایی یا درخشندگی:

درجه روشنایی به میزان روشنی یا تاریکی رنگ مربوط میشود و مشخص میکند که به چه میزان به سفیدی یا سیاهی نزدیک است.

در بخش چاپ با رنگهای مزبور و استفاده از مشکی تقریبا تمام رنگها به دست میآید. در واقع نور سفید تابیده شده به کاغذ که شامل سه رنگ اساسی و فیزیکی (RGB) است در برخورد با رنگهای کاهشی و انعکاس از آنها، بخشی از محتوای قرمز، سبز و آبی خود را از دست میدهند و در نور بازتابیده بخشی از هریک از نورهای قرمز، سبز و آبی کاهش یافته و نتیجتا رنگ دیگری در چشم ایجاد میشود.

محدودیتهای رنگی:

مدل علمی یا سه بعدی رنگ، مدلی است که برای نمایش همه رنگهای قابل رویت تهیه شده است. بقیه مدلها همچون رنگهای افزایشی (RGB) یا رنگهای کاهشی (CMYK) توانایی بازسازی همه رنگهای قابل رویت را ندارند.به عبارت دیگر محدوده یا گاموت رنگی مدل CMYK از محدوده رنگی مدل RGB کوچکتر بوده و محدوده رنگی مدل RGB از محدوده رنگی تمام رنگهای قابل رویت کوچکتر است.