چاپ ریسوگراف

• ریسو گراف چیست ؟
  آشنایی با چاپ ریسو گراف و موارد مصرف آن

ریسو گراف (Risograph) در حقیقت نام نوعی از چاپ نیست بلکه نامی تجاری است که یک شرکت ژاپنی بر روی محصول جدید خود که نوعی چاپ تلفیقی را ارائه می کرد گذاشت. اما این نام تجاری مانند بسیاری از نام های تجاری در ایران که به صورت اسم عام به کار برده می شوند ،  برای این نوع چاپ استفاده می شود. نام اصلی این نوع چاپ داپلیکیشن می باشد که اصلاً متداول نمیباشد. هنوز هم بیش از 90 درصد دستگاه هایی که با این سیستم چاپ می کنند توسط شرکت ریسو گراف ساخته می شوند. سیستم اصلی چاپ ریسو مانند دستگاه های استنسیل قدیمی است که با امکانات جدید تری به بازار عرضه میشود. عملکرد کلی این نوع چاپ به این ترتیب است که نوعی مرکب خمیری شکل درون استوانه ای به نام درام (Drum) قرار میگیرد و کل سطح این استوانه را آغشته می کند . پوششی نازک با جنسی خاص روی این درام کشیده میشود که مرکب از آن عبور نمیکند. این پوشش مستر (Master) نام دارد . در جاهایی که قرار است روی کاغذ چاپ شود بر روی سطح مستر منافذ بسیار ریزی ایجاد می شود که از آنجا مرکب به بیرون تراوش میکند و وقتی که کاغذ در تماس با مستر قرار میگیرد طرح مورد نظر روی کاغذ چاپ می شود.

اگر یادتان باشد چیزی حدود بیست سال پیش از این سیستم در مدارس برای تکثیر برگه های امتحانی استفاده شد . سیستمی که با کیفیتی خیلی پایین دست نوشته ی معلم را روی کاغذ تکثیر می کرد (و ما هم با کیفیتی پایین به سوالات جواب می دادیم ! ) . آن وقتها به این سیستم استنسیل یا پلی کپی می گفتند و در آن برای درست کردن مستر معلم مجبور بود با قلمی مخصوص و نوک تیز سوالات را روی سطح مستر بنویسد تا سطح آن خراشیده شود . سپس مستر را روی درام میکشیدند و عملیات چاپ را آغاز می کردند. در این سیستم امکان چاپ عکس هم وجود نداشت.

اما امروز دستگاه ریسو گراف دستگاهی است که با همین سیستم کار میکند اما با امکانات و کیفیتی بسیار بالاتر. این دستگاه ها به نوعی سیستم اسکنر مجهز هستند که برگه ی نوشته یا پرینت شده ی شما را اسکن می کند و از طریق یک سیستم حرارتی (Heater) نوشته ها ،‌ نقش ها و یا طرح ها را روی مستر ایجاد می کنند و به طور خود کار آن را روی درام میکشند (و مستر قبلی را هم به طور خود کار از روی درام برداشته و داخل محفظه ای می اندازد. حالا درام شروع به چرخیدن به دور خود می کند ، کاغذ ها پشت سر هم به داخل دستگاه کشیده شده با درام در تماس قرار میگیرند و طرح روی آنها چاپ می شود. حتی برخی از دستگاه های ریسو قابلیت اتصال به کامپیوتر را دارند و مستقیماً مستر را با فایلی که از کامپیوتر دریافت می کنند می سازند.

دستگاه های ریسوی جدید دارای کیفیت چاپ خوب و قابل قبولی هستند . کیفیت چاپ متن در آنها اندکی از پرینت یا فتوکپی پایین تر است . دستگاه های ریسو گراف جدید قابلیت چاپ عکس و ترام را هم دارند که البته کیفیت چاپ عکس در آنها به خوبی متن ، خط و جدول نمیباشد.

نکاتی درباره ی چاپ ریسو :

1 ) دستگاه ریسو برای هنگامی مناسب است که قرار باشد از یک صفحه به تعداد زیاد (حداقل 200 عدد چاپ کنید) چون مستر در این سیستم یک بار مصرف است و بعد از چاپ شدن کار باید به دور انداخته شود و برای کار جدید دوباره مستر جدید ساخته شود پس برای تکثیر های زیر 200 عدد صرف نمیکند که از این سیستم استفاده شود و استفاده از دستگاه فتوکپی به صرفه تر است اما برای تیراژ های بالای 200 عدد چاپ ریسو بسیار به صرفه تر است و مخصوصاً در چاپ های بالای 1000 برگ قیمت تمام شده ی هر برگ بسیار پایین تر از فتو کپی است. (در تیراژ های بالای 10.000 برگ استفاده از چاپ افست از چاپ ریسو به صرفه تر می شود)

2 ) سرعت چاپ در دستگاه های ریسو بسیار بیشتر از دستگاه های فتوکپی است و تا 130 برگ در دقیقه هم می رسد.

3 ) هر درام با یک رنگ مرکب پر می شود . به طور معمول همه ی دستگاه های ریسو دارای یک درام پر شده با رنگ مشکی هستند که می توانند چاپ سیاه و سفید را انجام دهند. اگر کسی بخواهد با رنگهای دیگر هم چاپ کند باید برای هر رنگ یک درام اضافی بگیرد که هزینه ی زیادی دارد و تقریباً قیمت هر دو درام با قیمت خودِ دستگاه برابر است. رنگ مرکب های موجود دستگاه ریسو مشکی ، آبی ، قرمز ، سبز ، زرد ، سبز ، قهوه ای ، طلایی و نقره ای می باشد. (رنگهای متداول مشکی ، قرمز ، ابی و سبز است). برای چاپ چند رنگ لازم است که ابتدا یکبار با درام اول رنگ اول چاپ شود. سپس درام تعویض شده و رنگ دوم چاپ می شود و الی آخر. (در یک دستگاه جدید ریسو گراف دو درام داخل دستگاه قرار می گیرد و بنا بر این چاپ دو رنگ به طور هم زمان صورت میپذیرد)  این سیستم چاپ امکان ترکیب رنگها را ندارد یعنی بر خلاف چاپ افست که با ترکیب چهار رنگ اصلی CMYK ، همه ی رنگها ساخته می شود در چاپ افست رنگها جدا گانه چاپ می شوند.

4 ) طول عمر یک مستر در چاپ افست حد اکثر 10.000 برگ است. هر چه تعداد چاپ افزایش پیدا میکند کیفیت پایین تر می آید و اطراف نوشته ها سایه دار می شود که علت آن گشاد شدن منافذ ایجاد شده بر روی مستر است. برای دستیابی به کیفیت مطلوب چاپ مستر باید در هر 1000 عدد چاپ دوباره ساخته شود.

5 ) کیفیت چاپ ریسو علاوه بر نوع و مدل دستگاه به شدت به کیفیت مواد مصرفی بستگی دارد. استفاده از مرکب و مستر غیر فابریک هزینه ها را پایین می آورد ولی کیفیت چاپ را هم کاهش می دهد.

6 ) نحوه ی محاسبه ی قیمت در چاپ ریسو به این ترتیب است که هزینه ی چاپ و هزینه ی کاغذ به طور مجزا حساب می شود. از یک برگ  تا 1000 برگ هزینه ای ثابت برای چاپ دریافت می شود و قیمت کاغذ هم بسته به تعداد کاغذ مصرف شده محاسبه می شود . اگر تعداد بالاتر از 1000 عدد باشد برای هر دور 1000 تایی چاپ یک بار دیگر هزینه ی چاپ دریافت می شود. اصطلاحاً گفته می شود که دورِ چاپ در دستگاه ریسو 1000 تایی است یعنی برای هر 1000 عدد یک دور حساب می شود و نیم فرم هم وجود ندارد. یعنی مثلاً اگر تعداد چاپ شما 1200 یا 1500 یا 1900 باشد فرقی نمیکند و در هر سه مورد هزینه ی 2 فرم چاپ دریافت می شود.

7 ) چاپ ریسو قابلیت چاپ بر روی کاغذ از 60 گرم تا 200 گرم را داراست . (دستگاه چاپ ریسو روی گاغذ یا مقوای گلاسه چاپ نمی کند چون مرکب ریسو روی برگه گلاسه (روغنی) پخش میشود.

8 ) دستگاه ریسو قابلیت چاپ بر روی  انواع پاکت ساخته شده و آماده را دارد. یعنی شما می توانید پاکت مورد نظر خود را تهیه نمایید و سپس روی آن چاپ کنید.

9 ) دستگاه های ریسو دارای حداکثر سایز چاپ های متفاوتی هستند. بیشتر دستگاه های ریسو تا سایز A4 چاپ می کنند. اما برخی از دستگاه های حرفه ای تر تا سایز B4 و یا A3 هم چاپ می کنند.

10 ) چاپ ریسو برای چاپ انواع دسته فاکتور فروش ، قبوض و اوراق اداری ، پاکت ، کارتکس و خلاصه چاپ هایی با طرح های ساده (متن و جدول) که نیاز به کیفیت خیلی بالایی ندارند و در ضمن با تیراژ بالا هم چاپ می شوند مناسب است.

11 ) چون چاپ در دستگاه های ریسو با مرکب انجام می شود طرح هایی که در یک سمت کاغذ چاپ می شوند سایه ای کم رنگ در پشت برگه بوجود می آورند. بنا بر این چنانچه برگه ها به صورت پشت و رو چاپ بشود کیفیت چاپ اندکی کاهش می یابد.